Wu Zetian – Çin’in Tek Kadın İmparatoru
Wu Zetian Kimdir – Tek İmparatoriçe Olmayı Nasıl Başardı – Gerçekten Anlatıldığı Kadar Zeki ve Hırslı Mı?
Çin MÖ 220’den MS 1911 yılına kadar -yaklaşık 2000 yıl- hanedanlıkla yönetilmiştir. Yaklaşık 577 imparator gelip geçmesine rağmen bunların sadece bir tanesi kadındır:
Wu Zetian
Wu Zetian…
Şüphesiz zamanının en güzel, zeki, etkili ve yetenekli kadını ve lideriydi. Buna karşın kadını kötüleyen birçok söylenti de vardı: manipülatif, merhametsiz, zalim…
Çok fazla meraka ve tartışmaya yol açan Wu Zetian’ı araştıran birçok Çinli ve yabancı arkeolog vardır. Bu araştırmalar onu ve Çin’in onun yönetimi altında nasıl olduğu konusunda yoğunlaşıyor. Kadın hakkında yapılan araştırmalar dışında 30’dan fazla dizi, film, şarkı ve video oyununda karakteri canlandırılmıştır.
Peki, Wu Zetian nasıl biriydi? Hakkında söylenenler birer efsane miydi yoksa gerçek miydi? Onlarca kadın ve erkeği aşıp nasıl bunu başarmıştı?
Wu Zetian’ın Yükselişi
Wu Zetian, 624 yılında Çin’in Tang Hanedanlığı döneminde varlıklı bir ailede dünyaya geldi. Zamane kızlarının aksine babası ona eğitim fırsatı verdi. Ve böylece erkekler gibi okuma-yazma öğrenme şansını yakaladı.
14 yaşındayken, İmparator Taizong’un 9 katmanlı imparatorluk sisteminde 5. Kademe cariye olarak seçildi. Cariye sıralamasına aşağıdan başlasa da sadece güzelliği ile değil zekâsı, cesareti ve hırsıyla da öne çıkıp yükseldi.
İmparator Taizong’un yanında 10 yıl sekreter olarak çalıştı ve devlet işleri hakkında çok şey öğrendi.
649’da imparator feci şekilde hasta oldu ve vefat etti. O zamanın kurallarına göre, krala çocuk vermemiş olan bütün cariyeler tapınağa gönderilir ve saçları kazıtılırdı. Hayatlarının geri kalanını bir rahibe gibi geçirmeleri gerekirdi. Ancak Wu Zetian, imparatorun oğlu Li Zhi ile bir ilişki yaşadığı için Li Zhi’nin cariyesi olup bu kaderden kaçmayı başardı.
Yeni imparator Gaozong, Wu Zetian’ı tekrar 2. sınıf cariye olarak atadı. Ama kadının hırsı bunun ötesindeydi. Kısa bir süre sonra imparatorun gözdesi oldu ve doğal olarak Gaozong’un ana karısı Wang ve diğer cariyeler gözden düştü.
Wu Zetian’ın Hırsı
“Güç kazanmak için kendi bebeğini öldürdüğüne inanılıyor”
Wu Zetian’ın imparatoriçe olmak için daha da ilerleyip Gaozong’un karısı imparatoriçe Wang’dan kurtulması gerekiyordu.
Efsaneye göre Wu, Wang’ın ziyaretinden sonra kızını beşiğinde ölü bulmuştu. Wu Zetian, Wang’ı kızını öldürmekle suçladı. Ve imparator Gaozong’un Wang’ı imrenilen konumundan men etmesini sağladı.
İşin garip tarafı hiçbir kaynakta kızın öldürüldüğüne dair gerçek bir kanıt olmaması. Tek bildiğimiz şey, kızın ölüm sebebinin bilinmemesine rağmen Wang’ı suçlaması ve bunu onun yerini almak için kullanması.
Sonuç olarak Gaozong, imparatoriçe Wang’ı kınadı ve Wu Zetian’ı yeni imparatoriçe olarak ilan etti. Wu, zamanla önüne çıkan bütün rakiplerine acımasızca yok etti.
Kadın yıllar boyunca yetersiz ve ezik imparator Gaozong’un yanında aktif olarak ülkenin yönetimine müdahale etti. Wu Zetian, olağanüstü zekâsı ve stratejik düşünceleri sayesinde asıl kararları veren kişiydi. 18 yıldan fazla süre arkadaki gerçek beyin ve güç oldu. Böylece muazzam bir itibar ve nüfuz kazandı.
Gaozong 683’de vefat etti ve yerine kardeşi Li Zhe geçti. Li Zhe, Gaozong’un aksine Wu’ya itaat etmiyordu. Wu Zetian da buna karşılık olarak onu ihanetle suçladı ve Li Zhe karısıyla beraber sürgüne gönderildi.
Aynı şeyler sonraki imparator Li Dan’ın başına da geldi. Ve adam Wu Zetian tarafından bir kukla gibi kullanıldı. Tabii ki de çok geçmeden bir köşeye fırlatıldı.
Wu Zetian, 690’da kendini imparatoriçe olarak ilan etti ve Zhou Hanedanlığı (690-705) adında yeni bir hanedanlık kurdu.
Yeni İmparatoriçe
“Çin’i kimseye boyun eğmeden yönetti, imparatorluğa refah getirdi, kadınları ve erkekleri daha eşit hale getirdi.”
İmparatorluğu yönetmeye resmen 690’da başlasa bile 660’lardan beri hanedanı yöneten kişi oydu. İmparatoriçe olunca hükümette reformlar yaptı, harcamaları ve bürokrasiyi azalttı. Vatandaşların şikayette bulunması, eleştiri ve öneride bulunması için “dilek kutusu” sistemini oluşturdu. Ve böylece doğrudan iletişimi sağladı.
İktidarı sırasında, devlet dairelerine sosyal sınıf ve yerleştirilme biçiminden bağımsız olarak kamu görevlisi seçmek için yapılan sınavları daha da geliştirdi. Daha nitelikli öğretmenler ve daha iyi bir eğitim sistemi için eğitim alanında reformlar yaptı.
Wu Zetian’ın Cariyeleri ve Çöküşü
Kendinden önceki birçok cariyesi olan imparatorlar gibi kadının da erkek cariyeleri vardı. Bunların arasından en ünlüleri Zhang kardeşlerdi. Zhanglar ile ölünceye dek hep çok yakın olmuştu.
Ama mahkeme, Zhang kardeşlerin imparatorluğu kötü etkilemeleri sebebiyle idam etti.
Olayın ardından Wu Zetian tahttan indirildi ve kısa süre sonra -81 yaşında- vefat etti.
Wu Zetian’ın Gizemli Mezarı
İmparatorların mezarlarında genelde hayatları ve başarıları hakkında yazıtlar olan taş levhalar bulunur. Ancak kadının mezarının taş levhasında herhangi bir yazı bulunmuyor.
Bunun sebebiyle ilgili birçok teori var fakat hiçbirinin kesinliği yok. Kimisi boş levha koyulmasının sebebinin başarılarını ve konumunu inkâr etmek olduğunu düşünüyor. Kimisi de başarılarının levhaya yetmeyecek kadar fazla olduğu ve bu başarıları kimseye kanıtlamak veya açıklamak zorunda hissetmediği için gerek duymadığını savunuyor.
Daha fazla Jazete içeriğine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Yazının orijinaline ulaşmak için Medium sitesini ziyaret edebilirsiniz
-Sura
- Duygusal İstismarda Bulunan 5 Anne Türü - 17/06/2022
- Gaslighting: En Çok Kullanılan Manipülasyon İfadeleri - 16/06/2022
- Mental Sağlığımız Aslında Neden Önemlidir? - 03/06/2022